Στόχοι του υλικού μας

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ιστοσελίδας μας αποσκοπεί στη δημιουργία κατάλληλου υλικού για την κατανόηση των συνθηκών κράτησης στα ναζιστικά στρατόπεδα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στην Ελλάδα, με έμφαση στα στρατόπεδα Χαϊδαρίου, Λάρισας και Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη, μέσω μελέτης αρχειακού υλικού (έγγραφα, φωτογραφίες, χάρτες), μέσω καταλόγων ονομάτων κρατουμένων και μέσω λογοτεχνικών κειμένων, μαρτυριών και ταινιών.

Εκκινώντας από τον τίτλο: «Τόποι κράτησης και μνήμης: Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ελλάδα 1941-1944» βασική προϋπόθεση είναι πριν ξεκινήσουμε με το δικό μας υλικό (και σε κάποιες περιπτώσεις παράλληλα με το βιβλίο της Ιστορίας) οι μαθητές να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τον Β΄ ΠΠ, τον ναζισμό και τα στρατόπεδα κράτησης.

Οι μαθητές που ζουν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα είναι ευνοημένοι, καθώς μπορούν να επισκεφθούν τα συγκεκριμένα στρατόπεδα παραπάνω από μία φορά, ίσως να έχουν πρόσβαση και σε πληροφορητές, κ.ο.κ. Ακόμη, όμως, μαθητές που διαμένουν εκτός των τριών πόλεων μπορούν να ετοιμάσουν το υλικό που προτείνουμε (βεβαίως και άλλο που θα βρουν μόνοι τους) και να επισκεφθούν τον τόπο όταν έχουν ολοκληρώσει την επεξεργασία του υλικού τους.

Ειδικότερα, οι δραστηριότητες που προτείνουμε επιδιώκουν:

• να δώσουν στους εκπαιδευτικούς υλικό ως συμπληρωματικό εργαλείο στο μάθημα της Ιστορίας, υλικό για την ευέλικτη ζώνη, για το project, για τις σχολικές γιορτές…,
• να ενθαρρύνουν τους μαθητές να κατανοήσουν και να νοηματοδοτήσουν ιστορικά δεδομένα μέσω έρευνας πηγών (μαρτυρίες, αρχεία, οπτικό υλικό…),
• να βοηθήσουν τους μαθητές να αναπτύξουν μία ευρύτερη προοπτική για την ιστορία μέσω ποικιλίας πολυτροπικών κειμένων (video, αφηγήσεις, ιστορικοί τόποι-χάρτες),
• να καταστήσουν την ιστορία περισσότερο βιωματική με την επίσκεψη στους διάφορους τόπους κράτησης,
• να ενισχύσουν το δημοκρατικό φρόνημα των μαθητών.

Σκοποθεσία

Με την ενασχόληση με το υλικό μας επιδιώκουμε οι μαθητές:

Γνωστικοί σκοποί

• Να αντιληφθούν τη συμβολή της προφορικής ιστορίας και των μαρτυριών στη διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης.
• Να έρθουν σε επαφή με διάφορα είδη ιστορικών πηγών.
• Να γνωρίσουν τον τρόπο εργασίας του ιστορικού.
• Να μάθουν για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
• Να «διαβάσουν» όσο περισσότερα «κείμενα» για την εποχή και το θέμα των στρατοπέδων και να κατανοήσουν ότι μέσω του πολυτροπικού αυτού υλικού μαθαίνουμε την ιστορία και τις ιστορίες των ανθρώπων.
• Να αναγνωρίσουν ότι η Ιστορία αφορά τόπους και ανθρώπους και όχι μόνο κράτη, γεγονότα, μάχες κ.λπ.
• Να κατανοήσουν τη σημαντική θέση της ιστορικής μνήμης, της αυτογνωσίας, της γνώσης της ιστορίας για την κατανόηση του παρελθόντος.
• Να αντιληφθούν τη σημασία των μνημείων και των τεκμηρίων του παρελθόντος στη διαμόρφωση της Ιστορίας.
• Να διακρίνουν (όπου έχει νόημα –κυρίως στις αυτοβιογραφίες) πότε γράφτηκε το κείμενο: όταν συμβαίνουν τα γεγονότα ή μετά από αυτά;
• Να διερευνήσουν τους τρόπους με τους οποίους οι τόποι αλλάζουν χρήση και πώς αυτοί επιδρούν στη σύγχρονη κοινωνία.

Συναισθηματικοί σκοποί

• Να κατανοήσουν ότι η ταυτότητα δεν είναι μία για κάθε άνθρωπο και κάθε άλλο παρά σταθερή στους κρίσιμους καιρούς. Ο πόλεμος εξαναγκάζει τους ανθρώπους σε συμπεριφορές που δεν θα είχαν εκτός πολέμου.
• Να κατανοήσουν ότι οι δύσκολες καταστάσεις επιφέρουν τραύματα στους ανθρώπους τα οποία επουλώνονται πολύ δύσκολα. Κάποιες φορές τα τραύματα μετουσιώνονται σε λογοτεχνία.
• Να ταυτιστούν με τα προβλήματα των άλλων.
• Να μπουν «στο πετσί του άλλου».

Δεξιότητες

Επιδιώκουμε οι μαθητές να είναι σε θέση:

• Να διακρίνουν τα διάφορα είδη πηγών.
• Να αναλύουν τα στοιχεία σε πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές (τι, ποιος, πού, πότε, γιατί).
• Να εφαρμόζουν κριτήρια αξιοπιστίας των πηγών.
• Να εντοπίζουν σε χάρτη τόπους, μνημεία και μουσεία της πόλης τους.
• Να διερευνούν με επιτόπια έρευνα.
• Να κάνουν την περίληψη ενός ιστορικού κειμένου.
• Να συντάσσουν εισαγωγή, περίληψη και οπισθόφυλλο των μυθιστορημάτων ή μαρτυριών που διάβασαν και σύντομη παρουσίαση της ταινίας που είδαν.
• Να «διαβάζουν» ένα ιστορικό κείμενο, μία μαρτυρία, μία ταινία και να απομονώνουν τα αμιγώς ιστορικά στοιχεία από τα υπόλοιπα.
• Να είναι σε θέση να κάνουν «χρονογραμμή» (time line)[1] για ένα ή περισσότερα θέματα συνδυαστικά με τα έργα που διαβάστηκαν, τα γεγονότα στα οποία αναφέρονται, τα γεγονότα της εποχής του συγγραφέα με παράλληλη έκθεση καλλιτεχνικού και φωτογραφικού υλικού.
• Να εντοπίζουν τις ιδέες των ηρώων και να τις συσχετίζουν με τις κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες.
• Να ερμηνεύουν την αντίδραση των ηρώων σε συνθήκες πολέμου και μεγάλου κινδύνου για την προσωπική τους ζωή.
• Να συγγράφουν ερευνητικές εργασίες για τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν, με παράλληλη σύνδεση με το μάθημα της Ιστορίας.
• Να παρουσιάζουν την εργασία τους με λογισμικό παρουσίασης.
• Να συνεργάζονται για την παραγωγή ενός ομαδικού έργου.
• Να χρησιμοποιούν και να συνδυάζουν τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο.

[1] Η «τεχνική» αυτή στην Ελλάδα εισήχθη για πρώτη φορά στα βιβλία των εκδόσεων Ερμής και στην εκπαίδευση στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας την Γ΄ Γυμνασίου το 1977. Οι ιστορικές γραμμές είναι πολύ χρήσιμες και είναι ένα από τα αδύναμα σημεία που παρουσιάζουν οι μαθητές: τι έγινε πριν από τι και τι γινόταν αλλού παράλληλα με εδώ.